Korona aşısı sonrası maske takmaya devam edecek miyiz?

Kovid aşısı sonrası maske takmaya devam edecek miyiz?

Son yapılan çalışmalar yeni tip koronavirüs aşılarının şiddetli Covid-19 hastalığına karşı oldukça koruyucu olduğunu göstermektedir.

Klinik çalışmalarda Koronavirus Aşısı olup hastalığı semptomsuz geçirenlerden, hastalığın yayılmasına ilişkin testlerin yetersiz olduğu ve aşının toplumdaki Covid 19 virusu bulaş oranını ne kadar azaltabileceği henüz bilinmemektedir.

Koronavirus aşısı yaptırsanız bile hastalığı semptomsuz geçirebileceğinizi ve çevrenizi enfekte eden bir süper bulaştırıcıya dönüşebileceğinizi unutmamalısınız.

Koronavirus aşısı hastalığı sessiz sedasız geçiren ve bu süreçte çevresini enfekte eden bireyler yaratabileceği tahmin edilmektedir. Bununla birlikte korona aşısı yaptıranlar aşı sonrası sonsuz bir koruma içerisinde olacakları yanılsamasına girmemelidir. Çünkü ağız ve burundan yüksek viral yükte virüs girişinde yapılan COVID-19 aşısının tam bir koruma sağlayamayabileceği, bu sebepten Koronavirus aşısı yaptıranların maske takması gerekli olduğu belirtilmektedir. Yani korona aşısı sonrası maske hem kendimiz, hem de çevremiz için takılması gerekli bir durumdur.

COVID-19 Aşısı Olduktan Sonra Virüs Bulaştırabilir miyim?

Birçok kişi COVID-19 aşısı olduktan sonra normal yaşama dönüp maske takamayacağını düşünmektedir. Ancak maalesef bu doğru değildir, korona aşısı yaptırdıktan sonra çevrenize virüs saçmaya devam edip, sizde semptom olmadığı için çok hızlı bir biçimde hastalığı yayabilirsiniz.

Covid-19’da dahil birçok virüs için burun mukozası ilk giriş bölgesidir. Bu ana kapıdan giren korona virüs yayılır ve sonrasında vücut COVID-19 için ağız, burun virüsün ana giriş kapısını oluşturuyor. Ağız, mide ve akciğer mukozasında hızla antikor üretilip, COVID-19 tekrar vücuda girdiğinde onlara bariyer olacak bir koruma mekanizması oluşturur.

Covid-19 Yaptıranlarda Burundan Yayılım Neden Önemli?

Covid-19 aşılarının burun mukozasına ne kadar ulaşabileceği henüz tahmin aşamasındadır. Korkulan o dur ki; korona aşısı yapıldıktan sonra oluşacak antikor havuzundaki antikorların, uç (perifer) bir nokta olan burun mukozasına yeterli miktarda ulaşamaması sebebi ile burun mukozasındaki korona virusunun hapşırma ve nefes yolu ile çevreye yayılmaya devam etmesidir. Bu sebepten korona virüs aşısı yaptıranlar maske takmalıdır. Bu sebep ile Covid-19 aşısına ek olarak Covid-19 burun damlaları ile el bir virüs bariyeri oluşturmaya yönelik çalışmalar devam etmektedir.

Diğer taraftan, corona virüs aşılarının şiddetli hastalığı önlemedeki başarısı yüksekken, asemptomatik (hafif korona virus) hastalığını önlemede bu denli başarılı olamayacağı düşünülmektedir. Yani burun ve boğaz dokusundaki antikor oranı daha düşük olup, akciğer problemi yaşamadan asemptomatik taşıyıcılar olarak enfeksiyonu taşıma görevi görebilirler.

Mevcut aşılar olan Moderna, Pfizer/BioNTech, AstraZeneca üzerinde yapılan klinik testler, aşılanan asemptomatik Covid-19 hastaları hakkında fikir verememektedir.

BioNTech’in CEO’su Prof.Dr. Uğur Şahin, aşının asemptomatik vakalardaki etkinliğinin belirlenmesinin en erken bir sene içerisinde olabileceğini ifade etmiştir.

Şu anda tüm dünya COVID-19 aşılarını beklerken en çok sorular sorulardan birisi; Koronavirüs aşısından sonra maske takmaya devam edecek miyiz? sorusudur.

Cevabı net olarak söyleyebiliriz. Pfizer/BioNTech, Moderna ve Sinovac'ın ürettiği yeni Covid-19 aşıları maskeleri ortadan kaldırmamaktadır. COVID-19 aşısı sonrası maske takmaya devam edeceğiz.. Coronavirus aşısı sonrası en az 1 yıl daha maske takmaya devam edeceğiz gibi görünmektedir.

Bunun nedeni ise aşı denemelerinin yalnızca semptom gösteren Covid-19 hastalarını baz almasından ve virüsün giriş kaynağı olan burundaki etkisinin net olmamasından kaynaklanıyor. Bununla birlikte BioNTech'in kurucu ortağı olan Türk bilim insanı Uğur Şahin aşının asemptomatik vakaları durdurup durdurmayacağının kesin olarak belirlenmesinin bir yılı bulabileceğini ifade etmişti.

Pfizer/BioNTech, Moderna ve Sinovac’ın sunduğu yeni Covid-19 aşıları, ciddi hastalıkları önlemede oldukça başarılı görünse de Covid-19'un toplumdaki asemptomatik yayılmayı ne kadar durdurabilecegi net olarak bilinmiyor. Bunun nedeni ise aşı denemelerinin yalnızca semptom gösteren Covid-19 hastalarını baz almasından ve virüsün giriş kaynağı olan burundaki etkisinin net olmamasından kaynaklanıyor. Bununla birlikte BioNTech’in kurucu ortağı olan Türk bilim insanı Uğur Şahin aşının asemptomatik vakaları durdurup durdurmayacağının kesin olarak belirlenmesinin bir yılı bulabileceğini ifade etmişti.

Herkesin aklındaki bir soru şudur: “Maske takmayı ne zaman bırakabiliriz?” “Aşılar geldikten sonra onları takmayı bırakabilir miyiz?”

Gerçekten tüm dünya maskelerden bıktı. Bizler cerrah olarak bile, yaşamımızın bir parçası olan ve her ameliyatta takmak zorunda olduğumuz ve aşina olduğumuz maskelerden bıkmış durumdayız.

Peki maske takmayı ne zaman bırakabiliriz? Kısa cevap: yakın zamanda değil. COVID-19 aşısı bile olsanız bulaştırıcılık potansiyeliniz devam ettiği için maske takmaya en az 1 yıl daha devam edeceğiz.

Neden Koronavirüs aşısı olduktan sonra hala maske takmamız gerekir?

1- Aşının tüm ülkeye yayılması ve herkesin aşılanması 1 yılı bulabilir.

Aşıların tam olarak ülkemize gelmesi ve piyasaya sürülmesi uzun bir süreç olacaktır. Bazı aşılar, eksi 80 santigrat dereceye "soğuk zincir" gerektirir. Bu durum aşıyı ihtiyacı olan herkese etkinliklerini kaybetmeden ulaştırmak uzun zaman alacaktır.

Kimin aşı olup olmadığını bilemezsiniz. Herkesi aynı anda aşılamak imkansız olacaktır. Daha yüksek risk gruplarındaki bireyler, diğerlerine göre öncelikli olarak aşılanacaktır. Dolayısı ile aşı olmak isteseniz bile, hemen yaptıramayabilirsiniz. Ayrıca toplumun bir kısmı aşı olmaya şüpheyle yaklaşıyor, bu nedenle bazıları aşı olmayı reddedebilir. Bu nedenle, Kovid-19 aşısı olana kadar kendinizi korumanız gerekecektir.

2- Aşıların etkililiğini bilmiyoruz.

Hangi aşının ne kadar koruduğunu bilemeyiz. Bu sebepten bir süre daha koruma önlemlerini yani Korona aşısı sonrası maske takmayı ihmal etmemeliyiz.

3- Aşı korumasının süresini bilmiyoruz.

COVID-19 aşıları çok hızlı yayıldığı için, uzun vadeli korumaya ilişkin herhangi bir verimiz olmayacak. Korona aşılarının uzun vadeli etkinliğini tam olarak anlamak aylar veya yıllar alabilir. Corona aşısına iyi bir yanıt alsanız bile, korumayı sürdürmek için ilk aşılama programının ötesinde güçlendiricilere (nazal damla vs) gerek olup olmayacağını yalnızca zaman söyleyebilir.

4- İnsanlar yeniden enfekte olabilir.

Artık bazı kişilerin yeniden enfekte olmasının mümkün olduğunu biliyoruz. Şimdiye kadar rapor edilen kanıtlanmış yeniden enfeksiyonlar, farklı bir virüs türüne maruz kalma ile ilgili görünmektedir. Ülkeler tekrar birbirine açıldıkça ve insanlar dünya üzerinde daha fazla seyahat ettikçe, farklı viral türlere maruz kalma ihtimali artmaktadır. Korona virus zaman içinde mutasyonu devam ederken, geliştirilmekte olan COVID-19 aşılarının ne kadar süreyle etkili kalacağını bilmiyoruz.

Peki maskeleri ne zaman çıkarabiliriz?

Maske kullanımının azaltılmasının ne zaman güvenli olduğuna dair gerçek sinyal, topluluklarımızdaki COVID-19 virusundaki yayılmadaki azalmaları takip ederek olacaktır. Vaka ve ölümlerde tutarlı bir düşüş görürsek, bu doğru yönde ilerlediğimizi gösterir. Asgari yayılma düzeylerine ulaştığımızda, enfeksiyonun yayılmasını durdurabilir; ancak o zaman maskeleri çıkarma zamanıdır.

COVID-19 aşıları sonrası ne zaman maskelerin çıkacağını;

1. COVID-19 toplumunuzda ne kadar yayılmakta olduğuna (aktivitesine),
2. Çevremizdeki insanların COVID-19 önlemlerine ne kadar uyduğuna,
3. COVID-19 aşılarının ne kadar etkili olduğuna,
4. Aşı olan kişilerin toplumdaki yüzdesi belirleyecektir.